Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/5 năm 2013. Tuy nhiên, đến nay, rất nhiều người vẫn còn rất mơ hồ về luật này. Có thể không ít người đã biết đến tác hại của thuốc lá nhưng việc đã có hẳn một bộ luật quy định rõ về các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá, biện pháp kiểm soát nguồn cung cấp thuốc lá và điều kiện bảo đảm để phòng, chống tác hại của thuốc lá thì nhiều người vẫn còn chưa rõ.

Công việc của những người bán hàng tạp hoá vẫn diễn ra bình thường như mọi ngày. Những bao thuốc lá vẫn được bán cho người có nhu cầu mua thuốc, thậm chí cả những đứa trẻ chưa đủ 18 tuổi khi đi mua thuốc cũng không nhận được bất cứ sự phản ứng nào của người bán hàng. Rất nhiều người bán hàng khi được hỏi đều không biết hoặc rất mơ hồ về sự ra đời của Luật phòng chống tác hại của thuốc lá. Những tủ thuốc với rất nhiều nhãn hiệu thuốc lá được trưng bày công khai bất chấp những điều khoản quy định của Luật phòng chống tác hại của thuốc lá đã được ban hành và áp dụng. Đây được xem là một hành động tiếp tay quảng cáo cho thuốc lá và là một trong những hành vi bị cấm theo luật này. Những hành vi này, theo dự thảo Nghị định xử phạt thì mức phạt có thể lên đến 2 triệu đồng.

Tại các quán cà phê, tỷ lệ người hút thuốc lá còn khá đông. Tâm lý nhiều người cho rằng thuốc lá kết hợp với vị đậm đà của cà phê thực sự làm sảng khoái tinh thần. Tuy nhiên, đó chỉ là cảm giác cá nhân của mỗi người vì họ vẫn biết đến những tác hại của thuốc lá. Hiện nay chúng ta vẫn bắt gặp hình ảnh của những điếu thuốc lá cháy dở trên môi không ít người tại các địa điểm công cộng. Dường như với họ thì đây vẫn là một việc làm bình thường như mọi ngày mà không ý thức được rằng mình đang vi phạm pháp luật. Tại bến xe khách, nhiều người vẫn ngang nhiên hút thuốc. Trong khi, có rất nhiều bảng cấm hút thuốc vẫn đang được treo, dán nhiều nơi tại bến xe. Vậy khi luật ra đời, nghiêm cấm hút thuốc hoàn toàn tại một số địa điểm thì những người đang hút thuốc lá phản ứng như thế nào. Không ít người vẫn chủ quan cho rằng luật mặc luật vì chờ Nghị định hướng dẫn xử phạt thì cũng còn mất thêm một khoảng thời gian dài nữa. Theo dự thảo Nghị định hướng dẫn xử phạt hành chính thì hành vi hút thuốc tại nơi có quy định cấm hút thuốc sẽ bị cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100 đến 300 nghìn đồng.

Nơi làm việc là một trong những địa điểm cấm hút thuốc hoàn toàn. Và Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong việc áp dụng luật trong cơ quan, tổ chức của mình. Bệnh viện là một trong những địa điểm mà không cần có phạm vi điều chỉnh của luật thì bản thân mỗi người khi đến đây cũng phải tự ý thức việc không được hút thuốc lá. Thế nhưng ngay cả khi luật đã thực sự có hiệu lực như hiện nay thì vẫn còn không ít người hút thuốc tại bệnh viện. Đặc biệt không ít người nhà bệnh nhân và những người thăm bệnh vẫn ngang nhiên hút thuốc ngay cả khi đã có bảng cấm. Tại bệnh viện đa khoa tỉnh, chúng ta có thể dễ đàng bắt gặp hình ảnh của rất nhiều người hút thuốc trong khuôn viên bệnh viện.

Một câu hỏi được đặt ra là: vậy khi Nghị định thực sự có hiệu lực thì cơ quan nào chịu trách nhiệm xử phạt và xử phạt như thế nào? Theo Vụ Pháp chế của Bộ Y tế thì nhiều các cơ quan có thể xử phạt các hành vi vi phạm luật phòng chống tác hại thuốc lá là thanh tra y tế, quản lý thị trường, công an… Như vậy đâu là cơ quan chịu trách nhiệm chính và để có thể làm tốt việc xử lý vi phạm này thì cần phải có thêm một đội ngũ nhân lực đáng kể trong khi hiện nay đội ngũ nhân lực hiện tại đã phải kiêm nhiệm khá nhiều công việc chuyên môn. Là một trong những cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc triển khai luật phòng chống tác hại của thuốc lá đến cơ sở, Sở Y tế tỉnh ta cũng đang phải đối mặt với rất nhiều trăn trở trong việc đưa luật đi vào cuộc sống.

Vậy những người đang hút thuốc hiện nay sẽ được hút thuốc tại những địa điểm nào? Theo luật quy định địa điểm cấm hút thuốc lá trong nhà nhưng được phép có nơi dành riêng cho người hút thuốc lá bao gồm: Khu vực cách ly của sân bay; Quán bar, karaoke, vũ trường, khách sạn và cơ sở lưu trú du lịch; Phương tiện giao thông công cộng là tàu thủy, tàu hỏa. Tuy nhiên, nơi dành riêng cho người hút thuốc lá phải bảo đảm các điều kiện sau đây: Có phòng và hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá; Có dụng cụ chứa các mẩu, tàn thuốc lá; có biển báo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát;Có thiết bị phòng cháy, chữa cháy.

Việt Nam nằm trong nhóm 15 quốc gia có số lượng người sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế giới. Trong số 4 nguyên nhân gây tử vong cao thì thuốc lá đứng hàng thứ hai sau HIV và tiếp theo thuốc lá là rượu và tai nạn giao thông. Người nghiện thuốc lá có nguy cơ tử vong cao gấp 2,5 đến 10 lần so với người không hút thuốc lá. Khói thuốc lá thụ động làm tăng nguy cơ bệnh tim lên 25 - 30%, mắc bệnh phổi lên 25% và tăng nguy cơ đột quỵ lên 82%.  Một người hút thuốc lá trong một năm tiêu hết số tiền bằng 1/3 số tiền chi cho lương thực, gấp 1,5 lần so với chi cho giáo dục, gấp 5 lần chi phí y tế tính theo bình quân đầu người. Bên cạnh đó, thuốc lá còn gây ra những ảnh hưởng có hại khác đến vệ sinh môi trường, làm gia tăng hoạt động buôn lậu, gây ra nguy cơ cháy nổ./.